Daleka prošlost

Još u staro kameno doba ljudi su se spuštali u ovu ravnicu zbog lova. Prvi zemljoradnici i stočari se nastanjuju u doba neolita. Nalazišta iz toga doba su Botoš u Banatu i Gomolava u Sremu. Korišćenjem metala počinje oko 3800 g.p.n.e. i traje narednih 1800 g. Važniji lokaliteti tog doba se nalaze kod Vatina, Belegiša, Mokrina, Bosuta, na Kalakači, Židovari i Gomolavi.

U drugoj polovini prvog veka p.n.e. na teritoriju Vojvodine prodiru Rimljani osvajajući Srem i južne delove Banata. Rimljani su podizali gradove i gradili puteve, uveli vinogradarstvo u Frušku Goru, bavili se trgovinom. Takođe su širili kulturu i pismenost. Sačuvani su ostaci gradova Sirmijuma, Basijane i Akuminikuma iz tog perioda.

Tursko-mongolska plemena Huna su 375.g. prodrli u Panonsku niziju. Početkom petog veka Huni su zauzeli Bačku i Banat i svoju prestonicu podigli u Potisju. Nakon smrti Atile, hunski plemenski savez se raspao, pa su u VI veku Vojvodinom zavladali Avari. Krajem VI veka u ove krajeve sa istoka dolaze Sloveni. U narednim vekovima Sloveni su intenzivno naseljavali Balkan, ali je jedan deo stalno ostajao u Vojvodini. Krajem IX veka sa istoka nadiru Mađari i naseljavaju veći deo Panonije. Nalazišta iz ovog perioda nalaze se u okolini Pančeva, Vrbasa, Čelareva, Ade, Novog Kneževca, Bača, Titela, Kovina.

Dolazak Turaka na Balkan prouzrokovao je velike migracije Srpskog stanovništva na područje Vojvodine. Oni su dobijali određene povlastice od ugarskih vladara, ali su uglavnom naseljavani u pogranične krajeve. Iz tog perioda su Fruškogorski manastiri (Šišatovac, Jazak, Hopovo, itd.).

Početkom XVI veka Turci kreću ka Beču. Zauzimaju celu Vojvodinu i zadržavaju se u ovim krajevima sve do poraza pod Bečom, nakon čega ih Austrijanci proteruju iz ovih krajeva.

Austrija stvara vojnu granicu na teritoriji južne Vojvodine. Graničari su u periodu od 112 godina učestvovali u 13 ratova. Pošto je Vojvodina, posle ratova sa Turcima bila opustošena, državne vlasti su počele da naseljavaju stanovništvo iz Nemačke i severne Ugarske. Takođe je u tom periodu nastavljeno naseljavanje Srba, Hrvata i Rumuna.

U revoluciji 1848. godine, kojoj je bio uzrok niz zakona i postupaka na štetu seljaštva svih nacionalnosti, Srbi su na „Majskoj“ skupštini proklamovali stvaranje Srpske Vojvodine. Posle poraza revolucije, Austrijski dvor stvara oblast Vojvodstvo Srbije i Tamiški Banat. Slamanjem „Bahovog apsolutizma“, ukinuto je Vojvodstvo, a teritorija priključena Ugarskoj.

Nakon I svetskog rata, na skupštini u Novom Sadu 1918. godine, narod je doneo odluku da se Vojvodina odcepi od Ugarske i prisajedini Srbiji u okviru novostvorene državne zajednice nazvane Kraljevina SHS.

Posle kapitulacije Jugoslavije 1941. godine Vojvodina je podeljena između osvajača. Oslobađanjem ovih teritorija 1945. godine, Vojvodina se priključuje federalnoj Srbiji zadržavajući svoju posebnost kao autonomna pokrajina.

Skorija prošlost

U situaciji kada o počecima organizovanog lova u našem mestu, nema mnogo pisanih podataka a o tim vremenima nema živih učesnika – u pisanju smo se oslonili na staru hroniku o Staroj Pazovi i monografiju o lovstvu u Vojvodini za vreme od 1922. – 1992. godine, Lovačkog Saveza Vojvodine, u kojoj se na nekoliko mesta pominje lovačka organizacija iz Stare Pazove, čiji smo mi naslednik kao Lovačko Društvo „Stara Pazova“.

Osnovani u Opštini Stara Pazova koja se prostorno nalazi sa svojih 351km² u jugoistočnom delu Srema na vrlo povoljnom geografskom položaju. Teritoriju Opštine, a posebno naselja Stara Pazova, i presecaju važni, drumski, železnički i rečni putevi, pa očigledno je da nikad nismo mogli da imamo bogato lovište jer divljač traži mir i veliki prostor.

Ipak, prema raspoloživim podacima iz hronike u mestu, u delu o društvenim i strukovnim organizacijama stanovnika Stare Pazove nalazimo tekst: „Lovačko udruženje osnovano je 1910. godine. Istovremeno je zakupilo lovište na prostoru Jarkovac između Inđije  Stare Pazove. Ovaj prostor je svojina nekih porodica iz Sremskih Karlovaca, čijim ga je precima darovala Marija Terezija. Lov ne postoji kao grana privrede nego kao zabava i sport članovima Lovačkog udruženja. Na lovištu od divljači ima: zečeva, fazana, jarebica i prepelica“.

Dakle, iz pisanog dokumenta nesumnjivo proizilazi da smo osnovani pre 100 godina, neki izvori govore i da imamo još sedam godina od osnivanja više, ali treba prihvatiti ono što je zapisano, pa imamo privilegiju da se ponosimo proslavom stogodišnjeg postojanja, čime se ne može pohvaliti mnogo Društava. Za vreme postojanja bavili smo se lovom u više država, a nismo se premeštali od doseljavanja u XVII-XVIII veku, preko naše teritorije prošle su razarajući je više ili manje vojske dva svetska rata, više mobilizacija i manjih sukoba. Sve to nije poremetilo stalni razvoj mesta, dobre odnose među ljudima – meštanima, različitih nacionalnosti, običaja i kultura u čemu je naše Društvo od postanka pa do danas za primer.

Za godine iz XX veka imamo o nama sledeće pismene podatke:

• 1922. godine Savezno Lovačko Društvo na terenu Sreza – Kotara Stara Pazova, na prostoru od Kupinova do okoline Sremskih Karlovaca ima oko 200 članova i lovnu površinu od 102.000 katastarskih jutara.
• 1924. godine od Viših lovačkih organa traži 200 primeraka društvenih pravila za svoje članove i prema istim podacima zakupljuje za lov celu teritoriju tadašnjeg sreza…
• 1928.-1929. godine u Saveznoj upravi za Vojvodinu, potpredsednik je između ostalih Nikola Janković iz Stare Pazove.
• 1931. godine na svojoj redovnoj glavnoj Skupštini održanoj 31.07.1931. godine, vrši se reorganizacija Društva i konstituiše upravu na čelu sa predsednikom dr Viktor Rup – kraljevski javni beležnik, potpredsednik je Sima Ivković, blagajnik je ing Dušan Ivković i članovi: Julio Galanta, Đoka Bektaš, Ljuba Popović, Jozef Šago, Filip Lepherc, Jova Milanović, Nikola Mudrić, Dragoslav Ilić, Žika Jovanović i Sava Ogrizović.
  Nadzorni odbor čine: Samko Babik, Mladen Marinković i Žika Blagojević.
• 1932. godine Savezno lovačko društvo iz Stare Pazove ima lovni teren od 102.000 kj. a njegovih 115 članova je ubilo u sezoni lova 2433 zečeva, 236 jarebica itd…
• 1935. godine 55 članova na zakupljenih 8.600 kj ulovilo je 1817 zečeva i 126 jarebica.
• 1936. godine članovi Društva na 86.023 kj. sa 55 članova ulovilo je 1817 zečeva, 125 jarebica, 117 prepelica, 665 divljih pataka, 33 mišara, 101 jastreba, 31 sovu, 33 gavrana, 304 vrane i svrake, 2 divlje mačke i 55 mačaka skitnica.
• 1938. godine na 113.218 kj. lovišta, sa 88 članova ulovilo je 1.879 zečeva, 93 jarebice, 5 fazana, 357 prepelica, 6 šljuka, 387 divljih pataka, 41 psa-lutalicu i 15 mačaka-lutalica.

Početkom rata 6. aprila 1941. godine, zamire svaka aktivnost, a kraj rata mnogi od lovaca nisu preživeli.
Aktivnost lovaca posle rata počinje krajem 1945. godine i početkom 1946. godine.

Nema tačnih podataka o broju članova, ali postoji podatak da pušku ima svaki treći lovac, da se one posle lova nose u Stanicu Milicije i uoči lova odatle uzima. Istom puškom love više lovaca u određenom vremenu, uz ugovoreni raspored. Postoji organizacija u dve grupe, tzv. srpska i slovačka, ali u svakoj od istih ima Slovaka ili Srba, pa podela na te dve grupe nije imala neki drugi karakter, pa kada su se grupe objedinile u Društvo, bilo je onih iz obe grupe koji su se protivili novoj organizaciji jer napuštaju prethodnu grupu, u kojoj su se lepo družili.

Iz tog perioda uz mogućnost slučajnog izostavljanja, jer deo dokumentacije iz tog perioda je nažalost nepronađen, pominju se: Opavski Jano, Opavski Benko, Poljovka Šimo – otac našeg najstarijeg lovca, Poljovka Šima Šima, Ilija Dudić, Dušan Klipa, Petar Kuzmanović – Lala, Miško Dolinaj, Mile Racić, Toša Lapčević, Ciga Jovanović braća Rapajić.

Sedište društva ne postoji, pa se sastaju u hotelu Srem, Vatrogasnom Domu, službenim prostorijama Zemljoradničke Zadruge.

Razvojem zemlje, Opštine i Stare Pazove i Lovačko Društvo unapređuje svoje akivnosti pa traži način da reši smeštaj, traži docnije od radnih organizacija, dobija ih od PD „Napretka“ i drugih, a 13. februara 1977. godine, godišnja Skupština donosi Odluku o izgradnji strelišta i montažne barake na prostoru ispred sadašnjeg Doma.
U to vreme aktivnošću se ističu: Kuzmanović Petar, Pajica Selena, Dolinaj Martin – Gaja, Micić Momčilo, Poljovka Miša – mlađi, Tabaković Slobodan, Obradović Ljubiša, Rapajić Rada, Kovačević Ivan Zvonko, Raško Babik, Borovac Ratko, Filip Janko, Domonji Martin – Džajko, Malko Jan, Anić Miroslav, Grujić Steva, Vranić Dušan, Azlen Dušan, Ivančević Vlajko i Veljko, Malko Jano i drugi.

Veliki doprinos u razvoju Društva, unapređenju veštine lova i lovne discipline doprineli su lovci: Rapajić Rada, Micić Momčilo, Domonji Martin – Džajko, Dolinaj Martin – Gaja, Kovačević Ivan, Momčilović Branko, Rajnpreht Viktor, Kolarević Bora, Strejček Vlada, Pačanin Petar, Domonji Jan – Vukas, Malko Miroslav, Savić Sava i Radivojević Branislav – Gedža.
Na unapređenju organizacije Društva, obavljajući administratorske poslove, predano su adili sekretari Opavski Benko, Racić Mile, Babik Raško, Borovac Ratko, Uzelac Slavko, Takač Vladimir i sada Borovac R. Branislav, a Vidović Siniša i Đurić Dragan na izradi potrebnih normativnih akata Društva i Opštinskog Udruženja.

Društvom su zajedno sa članovima izabranih organa rukovodili u poslednjih 50 godina predsednici u jednom ili dva mandata: Dudić Ilija, Kuzmanović Petar – Lala, Kovačević Ivan, Malko Janko, Šterić Ljubinko, Šarkezi Miroslav, Barački Borislav, Vidović Siniša, Kolarević Bora, Gavrilović Petar i sada Uzelac Slavko.

Lovačko Društvo je učestvovalo aktivno u životu mesta i Opštine. Članovi Društva nesebično su davali zapaženi lični i kolektivni doprinos u radosnim trenucima i proslavama, ali i u teškim vremenima u kojima je pretila ratna opasnost ili je došlo do neprijateljstva na teritoriji zemlje i neposredno na teritoriji naše Opštine / rat 1991.-1995. i agresija NATO Pakta na našu zemlju 1999. godine.

Mesto i Opština su često bili donatori mnogih naših manifestacija i akcija, na čemu smo im zahvalni.
U očuvanju imovine i lovišta uvek smo imali svesrdnu pomoć organa OUP i opštinskih nadležnih organa.
Veliki je doprinos članova Društva u organizovanim i zajedničkim akcijama pošumljavanja i uopšte unapređenju zaštite i uređenja naše prirodne okoline.

Velika su ulaganja i izdvajanja za obogaćenje lovišta kupovinom od fazanerija u Vojvodini fazanskih pilića ili odraslih fazana, pošto nisu uspeli napori iz 1960.-1965. godine da se organizuje sopstvena proizvodnja fazanskih pilića ležanjem fazanskih jaja pod kvočkama, a pod kvočkama, a podcenjeni su prethodni solidni rezultati u prihvatu i gajenju do pred lovnu sezonu, fazanskih pilića u vrlo dobrom objektu – prihvatilištu u potezu Jedovac, pa bi u tom pravcu Društvo u narednom periodu trebalo da delimično promeni svoje aktivnosti.

Lovište od 6.468ha sa preko 26ha šumica – remiza, prostornim prihvatilištem za smeštaj 1.000 – 1.500 fazanskih pilića, lovačkim domom koji je solidno opremljen i koji treba završiti u najskorije vreme, u neposrednoj blizini aerodroma i dr. uslovima – pokazuje da postoje ozbiljni uslovi da se Društvo usmeri zajedno sa Opštinom u lovni turizam kombinovan sa lovom divljih pataka na reci Dunav i drugim sadržajima.
To može u veće angažovanje ovo Društvo sa svojih 96 članova i članom podmlatka – Đurić Ivanom i Filip Rastislavom.